De gebruiken van de Ecuadorianen

‘Er zijn nog heel veel problemen om op te lossen in Ecuador, op haast alle vlakken, om te ontsnappen aan de achterstand, zich te ontwikkelen en het welbevinden van zijn inwoners te verbeteren. Als we niet de gewoontes van de Ecuadorianen veranderen, zullen alle voorstellen vergeefs zijn.’ Dat schrijft Osvaldo Hurtado in zijn ‘Las costumbres de los ecuatorianos’ (De gebruiken van de Ecuadorianen). Een razend interessant boekje, ook al staat het bol van haast racistische uitspraken. 'Inderdaad heel boeiend', zei iemand die voor het Ministerie van Onderwijs een cursus ‘kritisch denken’ uitwerkte, 'maar het citeert geregeld buitenlanders die het in negatieve termen hebben over luie, achterlijke en onordelijke Ecuadorianen'. Osvaldo Hurtado wordt gecatalogeerd als een neo-kapitalistische stem die georiënteerd is op de Verenigde staten. Hij was begin jaren '80 president van Ecuador.

‘God is hoog, de Koning is veraf en de baas ben ik.’

Alle vooroordelen op een rijtje: Ecuadorianen werken niet hard genoeg, zijn niet geïnteresseerd in handel, er bestaat geen onderling vertrouwen, ze nemen geen initiatieven, ze realizeren geen vernieuwingen, ze zijn niet punctueel, ze houden zich niet aan afspraken, ze respecteren geen eigendomsrechten, ze schikken zich niet volgens de wetten, ze volgen de bevelen van de overheden niet,.....' (p 285).

Nu ja, het boekje gaat terug in de tijd. De geschreven bronnen van de zestiende eeuw en lange eeuwen daarna waren vaak van buitenlanders die vaak een eenzijdige blik te kennen gaven. En de auteur beaamt die kijk en wijdt de onderontwikkeling van die laatste 5 eeuwen onder meer aan het conformistisch verhaal van de Katholieke Kerk, het isolement van het land, het paternalisme, de hiërarchisch samenleving, de nationale achterstand, de beperkte imigraties, het zwakke onderwijs, de afwezigheid van wetten en de beperkte buitenlandse invloed. Geregeld komt naar voor dat nieuwe ideeën slechts van buitenaf kunnen komen, hoewel ook de Kerk – die ook van buitenaf kwam - een beperkende invloed zou gehad hebben op het land.

Standbeeld van Fray Jodoco Ricke, Franciscaan uit Mechelen, die met de Spanjaarden in Ecuador terechtkwam. Hij introduceerde er het graan, leert men hier in de scholen.

Al deze negatieve waarden begonnen volgens Hurtado in de tweede helft van de 19de eeuw te veranderen in Guayaquil (kuststad) en in de rest van Ecuador rond de tweede helft van de 20ste eeuw. Er was ook de sterke economische impuls via de verkoop van bananen en – ietsje later – van petroleum.
Het paternalisme ging over in populisme. Politiekers gingen allerlei beloven en zouden ervoor zorgen dat publieke middelen en voordelen aan het keizersvolk werden uitgedeeld. Dit verhinderde dat het volk bewust werd en zelf zijn verantwoordelijkheid nam.

Aan de kust, en speciaal in Guayaquil, was de ondernemersgeest meer actief. In het berggebied werd het sparen vooral belangrijk geacht. In deze laatste streken worden ook meer belastingen betaald dan aan de kust.

De auteur geeft ook enkele voorbeelden van bevolkingsgroepen die andere gedragingen veroonden en die voor het individueel en collectief belang aan de slag gingen. Bijvoorbeeld, de indianen van Otavalo en de mensen uit Cuenca.

Stijn

Bron: 'Las costumbres de los ecuatorianos'. Osvaldo Hurtado. Octava edición. 2009. Editorial Ecuador.