Iets anders

Voorbije donderdag en vrijdag nam ik deel aan een workshop van UNESCO. Er waren vertegenwoordigers van Venezuela, Bolivië, Colombië, Peru en Ecuador. Plus een Vlaamse Belg dus. Thematiek: onderwijs voor duurzame ontwikkeling en lerarenopleiding. Een stam met vele takken bleek. De Boliviaanse onderwijsautoriteiten hadden het vol vuur over 'dekonolisering', een alternatief voor het Westerse kapitalisme en het belang van de Indiaanse talen, zienswijzen en kennis. Anderen bleken hevige voorstanders van participatie, milieu, mensenrechten, 'vivir bien' en 'buen vivir' (goed leven), 'gender', gelijke kansen, en zoveel meer.

Sommige opinieleiders zagen eerder al een 'derde weg' in de nieuwe, politieke regimes van Venezuela, Bolivië en Ecuador, naast die van het kapitalisme en het communisme. Klopt dat? Wat houdt die dan in?
En wat gebeurt er in sommige Arabische landen? Wat wil men precies? Niemand lijkt een duidelijk antwoord te hebben. Wat gebeurt er de laatste week in Spanje? Wat is de boodschap van de protestacties? Wat bedoelen ze eigenlijk met 'meer democratie'? 'Het gaat er niet over dat de socialisten of de conservatieven de verkiezingen moeten winnen. Het gaat over hogere waarden', zegt een meisje aan de journalist.
Weet niet of de acties naar aanleiding van de lange Belgische regeringsvorming in dit rijtje thuishoren. Het leek in ieder geval ook niet helemaal duidelijk wat men precies wilde.

Heb sterk de indruk dat de wereld meer en meer op elkaar afgestemd geraakt, met vergelijkbare universele waarden, maar zonder dat de mensen hun eigenheid willen verliezen.
Er beweegt ook wat, maar de beweging is moeilijk in een hokje onder te brengen.

Tijdens de workshop van UNESCO dacht ik eerst even op een traditionele wijze: het moet toch eerst duidelijk worden wat je wil, je ziet het eindproduct voor je en dan maak je een stappenplan om dat einddoel te bereiken. Maar even later realiseerde ik me dat het waarschijnlijk veel interessanter is om geen einddoel voorop te stellen, geen stappenplan uit te werken en niet precies te weten waar naartoe. Het verschil tussen proces en product, weet je wel. En dus het hoger belang van het proces... Laten we samen zoeken naar een betere wereld. Al doende. Alles verandert trouwens zo snel dat het eigenlijk geen zin heeft om je vast te zetten. Je kan een deel structureren, werkvormen geven, maar een ander deel moet beweeglijk blijven. Het kan belangrijk zijn te definiëren wat je wil veranderen, maar je moet voldoende openheid en flexibiliteit inbouwen om het 'wat' en vooral het 'hoe' nog in de loop van het traject zich te laten uitdrukken.

Dat 'ander iets' waar men in deze regio, de Arabische landen en Spanje naar zoekt, is niet helemaal duidelijk, maar hoeft dat misschien ook niet te zijn. Laten we het tijd geven en laten we er open voor staan. Laat het gewoon vanzelf naar boven komen. Laat het vanzelf vorm krijgen.

Nieuws uit Rupelmonde in Ecuador

Op maandag 9 mei verscheen een artikel in de Ecuadoriaanse krant 'La Hora': 'Arrestado por robar comida en la basura' (Gearresteerd voor het stelen van eten in de vuilnis'). Een 50-jarige man werd betrapt toen hij op het terrein van de supermarkt van Rupelmonde twee pakken van 'magdalena'-koekjes steelde uit een vuilniscontainer. De rechtbank in Dendermonde was van oordeel dat het toeëigenen van het weggegooide eten evenzeer diefstal is en veroordeelde de man tot 6 maanden gevangenisstraf.

Nou, nou. Dat gaat ver. Niet te begrijpen in Ecuador. Hoe denken jullie hier eigenlijk over?

Rapport over onderwijs in Ecuador

Grupo Faro heeft eind vorig jaar een verslag over het onderwijs in Ecuador uitgebracht. Het rapport geeft een beeld in verband met 9 dimensies:

1. Dekking - Hebben alle kinderen en jongeren toegang tot onderwijs?

In Ecuador gaan steeds meer kinderen naar school. Toch zijn er nog tekorten voor de dekkingsgraad van kleuteronderwijs en hoger middelbaar.

2. School lopen - Vervolledigen alle leerlingen hun onderwijsloopbaan?

Terwijl de meerderheid van de leerlingen het lager onderwijs vervolmaken (in Ecuador van 2de tot 7de basisonderwijs), is dit niet het geval voor de leerlingen van het middelbaar onderwijs (in Ecuador van het 8ste tot 10de jaar basisonderwijs en 'bachillerato' of hoger middelbaar)

3. Leerresultaten - Wat leren de leerlingen?

Volgens nationale en internationale testen, zijn de resultaten niet verbeterd in de loop der tijd. Vergeleken met de geïnvesteerde middelen is dit een achteruitgang.

4. Gelijke kansen - Hebben de leerlingen dezelfde mogelijkheden?

De kinderen van families met minder inkomen wonen in rurale gebieden of behoren tot minderheidsgroepen. Ze gaan gemiddeld minder jaren school en halen lagere resultaten. De verschillen lijken toe te nemen in de tijd..

5. Onderwijsstandaarden - Is het duidelijk en resultaat van overleg wat kinderen moeten weten en kunnen?

Er zijn belangrijke vorderingen, maar er bestaat nog geen systeem met expliciete standaarden die gekend en aanvaard zijn door iedereen. Zonder zulke gemeenschappelijke doelstellingen is het moeilijk te weten wat van het onderwijssysteem verwacht wordt, wat de kwaliteit ervan is, en nog minder duidelijk wat kan gedaan worden om het te verbeteren. Standaarden moeten iets kunnen zeggen over inhouden, prestaties en leermogelijkheden.

Ecuador heeft inhoudelijke standaarden voor kleuteronderwijs, maar dat ontbreekt nog voor basisonderwijs (= in Ecuador lager onderwijs en lager secundair onderwijs). Er is ook een competentieprofiel en een curriculum voor wetenschappen ontwikkeld voor 'bachillerato' (hoger secundair).

Bovendien bestaat er een 'Reforma de la Educación Técnica (RETEC)' of Hervorming van Technisch Onderwijs waarvoor ook een curriculum is ontwikkeld. Het is echter onduidelijk of er standaarden bestaan in verband met de verwachte prestaties. En het is ook niet geweten of er linken zijn geleg met de verschillende elementen van het onderwijssysteem, zoals de leerboeken, lerarenvorming, en andere.

6. Evaluatiesystemen - Evalueert men wat de leerlingen leren? Gebruikt men informatie om het onderwijssysteem te verbeteren?

Het nieuwe 'Sistema de Nacional de Evaluación y Rendición de Cuentas (SER)' of Nationaal Systeem voor Verantwoording' is een duidelijke vooruitgang. Toch ontbreekt een onafhankelijke instantie en de sterkere deelname aan internationale evaluaties.

7. Het lerarenberoep - Zijn onze leerkrachten kwalitatief sterk?

Voor het eerst bestaan er stimulerende maatregelen ten aanzien van de leerkrachten, maar er blijven uitdagingen als het gaat over het verbeteren van opleidingssystemen.

8. Investering- Beschikt men over de noodzakelijke middelen? Worden die efficiënt geïnvesteerd?

Ondanks het feit dat de onderwijsinvesteringen zijn toegenomen, blijft het gemiddeld laag ten aanzien van het gemiddelde in Latijns-Amerika. Blijft de uitdaging om de middelen beter te verdelen in functie van gelijke kansen.

9. Autoriteiten en verantwoordelijkheid - Verlopen beslissingsprocessen op gepaste wijze?

De meerderheid van de beslissingen worden nog steeds op centraal niveau genomen. Er bestaat een nieuw beleidsmodel voor het onderwijssysteem en dat voorziet de deelname van andere actoren van het centrale en lokale niveau.

Bron (vertaling uit het Spaans): http://www.grupofaro.org/publicaciones.php?id=90

Weekend in natuur

Omwille van het referendum van 7 mei hadden we een verlengd weekendje. Na mijn reis naar de lerarenopleidingen spraken Anneleen en ik af bij de familie van onze huiseigenaars. Ze hebben een privéschooltje in Puerto Quito. We bleven er overnachten op een bijzonder mooie plek. Vrijdagvoormiddag op schoolbezoek, namiddag in de rivier onderaan in hun tuin om af te koelen.

Op zaterdag spraken we met Nederlandse vrienden af in El Pahuma, op zo’n 40 kilometer van Quito. Daar verbleven we ook in een soort blokhut aan de rand van een prachtig stukje natuur. ’s Avonds hadden we gesprekken bij kaarslicht. Zondagochtend douchten de mannen in de waterval. We maakten er korte wandelingen. Er was immers een baby’tje bij die voor het eerst op stap ging!

Logeren bij familie van onze huiseigenaars

Mooi uitzicht vanop balkon. Onderaan stroomt de rivier waar we konden afkoelen.

Vanaf zaterdag in El Pahuma.

Sterke spinnendraad.

Gesprekken bij kaarslicht

Slangenbezwering

Frisse ochtenddouche

Baby mee in buidelzak

Inderdaad, bladeren hebben nerven...

Gewoon even kijken naar de natuur

Lerarenopleidingen in het kustgebied

De voorbije week ging ik met enkele collega’s op bezoek bij 3 lerarenopleidingen in het kustgebied. In totaal moeten we toch zowat 1500 kilometer hebben afgelegd. De bezoeken maken deel uit van een plan dat we met het Ministerie van Onderwijs uitwerkten: alle 28 lerarenopleidingen van het land een bezoekje brengen. We observeren er telkens minstens een klas en spreken met studenten, docenten en directieleden. En dat allemaal aan de hand van een vragenlijst en een invulfiche. Leerrijk is het. Als we de lerarenopleidingen zo beter leren kennen, kan het voorstel van de nieuwe Nationale Universiteit voor Onderwijs ook beter op de realiteit worden afgestemd.

De meeste studenten zijn over het algemeen zeer positief over hun opleiding. Het lijkt overdreven. We zochten daar een verklaring voor. Hebben ze niet geleerd om kritisch te zijn? Respecteren ze erg het ‘gezag’? Vinden ze het vreselijk om niet akkoord te gaan met anderen?

Toch zien we zelf een aantal tekorten: de basiscondities zijn er niet om behoorlijk een les te volgen (lawaai, hitte,...), er zijn geen boeken, de les wordt eentonig gegeven, studenten moeten leren herhalen en (voorspelbare) zinnen afmaken in plaats van zelf na te denken, enzovoort.

We zagen ook mooie, beloftevolle initiatieven. En daar waren we ook voor op bezoek. In de lerarenopleiding van Esmeraldas hebben we twee onderwijsprojecten gefilmd. Eentje gaat over het gebruik van een portfolio, het andere over onderzoek doen. We willen van in totaal 10 initiatieven een publicatie met DVD maken.

Toen we in Esmeraldas een grote zaal binnenliepen, moesten alle 120 studenten voor ons rechtstaan en een soort ‘goedendag’ afdreunen. Ocharme. Daarna gebood de docente hen nog een kinderliedje te zingen.

In Esmeraldas zag ik trouwens ook voor het eerst een ‘guardería’ (kinderopvang) die al een 10-tal jaren bestaat. Er worden 65 kinderen van studenten opgevangen. Meer dan de helft van de studenten van de lerarenopleiding in Esmeraldas is al moeder. Heel typisch voor deze streek. Een goed idee dus om de kinderen op te vangen zodat hun jonge moeders kunnen studeren. We kwamen er net op een moment dat ‘moederdag’ werd gevierd...

Donderdag knutsel(voormid)dag in Esmeraldas. Alle eerstejaarsstudenten maken een kleurrijk kaartje voor moederdag.

Iedereen in uniform. Rokje, hakkenschoentjes,...

Na de les pikken de studenten hun kinderen op in het kinderdagverblijf.

Gesprek met docenten in de lerarenopleiding van Montecristi.

Collega's Wim en Maria bevragen studenten

Rector en vicerector van de lerarenopleiding in Chone

Enkele studenten spreken over 'hun' opleiding

Correa wint nog eens

Afgelopen zaterdag 7 mei moesten de Ecuadorianen 'ja' of 'neen' antwoorden op 10 vragen van een referendum. De vragen waren moeilijk te begrijpen, het werd dus eerder een populariteitstest voor president Correa. Blijkbaar krijgt hij toch de meeste ja-stemmers achter zich voor hervormingsplannen in justitie en media, daar kan hij dus mee door. Eerder was er iets fout gelopen met het onderzoeksbureau dat aan de kieslokalen moest gaan peilen. Zij beweerden dat de ja's gemiddeld 20 procent meer haalden dan de neen's. Dat is een grove overschatting. In 11 van de 24 provincies zouden de voorstellen van de regering zelfs weggestemd worden. De definitieve uitslag is minder uitgesproken, maar haalt het van de neen.

Toen we voor het werk naar een lerarenopleiding aan de zee reden, kwamen we de campagne-caravaan tegen. Met de president voorop! Had hem niet meteen herkend toen ie stond te zwaaien, maar op de bovenstaande foto zie je hem heel vooraan in zijn witte hemd op de vrachtwagen.

Mooiste schooltje van Ecuador houdt op te bestaan

Al een drietal jaren geleden waren we van plan om de school van de dochter van onze huiseigenaars te bezoeken, maar dit is uiteindelijk pas voorbije vrijdag gelukt. Het is een privé-school van het type Montessori en ligt op 164 kilometer ten westen van Quito, in de buurt van 'Puerto Quito' op een wat afgelegen, paradijselijke plek. Er wonen ongeveer 40 gezinnen in de omgeving. De meesten leven van landbouw, zoals cacao. Het is het enige kleuterschooltje waar een 20-tal kinderen van de landelijke buurt terecht kunnen. De oprichters van de school hebben er alles aan gedaan om - zonder dat ze er echt voor opgeleid zijn - een zinvol onderwijsproject te maken. En dat merk je aan de inrichting en de voorzieningen voor de kinderen. De ruimtes zijn aan hen aangepast. Het is er netjes. De kinderen vinden tal van stimulerende spelmaterialen en speelhoeken. Je hebt er konijnen en kippen.

De kinderen lijken er erg op hun gemak en spelen zelfstandig of met elkaar. Erg geconcentreerd.

We hoorden dat ze zeer ongelukkig zijn als ze van hun ouders niet naar school mogen komen omdat ze bijvoorbeeld ziek zijn. Begrijpelijk als je het allemaal ziet.

Tot hiertoe ontfermde zich Ximena over het reilen en zeilen van de school, maar ze krijgt het moeilijk voor mekaar dat de school als legaal wordt erkend en het kost toch allemaal handenvol geld. Ze stopt er dus mee en keert in augustus terug naar Quito... Hopelijk kunnen we de achterblijvers helpen met een alternatief. Het is namelijk de bedoeling dat de twee nabijgelegen publieke scholen het iniatief overnemen.

Rijkere mensen die in afgelegen gebieden gaan wonen, nemen soms zelf het initiatief om een school te starten voor hun eigen kinderen en die van de buurt. Er zijn immers heel weinig waardevolle, publieke scholen in rurale buurten. En onderwijs aan huis - zoals in Vlaanderen - mag niet in Ecuador.

De overheid doet er nu alles aan om meer controle uit te oefenen en niet meer private initiatieven toe te laten. Begrijpelijk, want sommige van die scholen groeiden immers uit tot handeltjes met goedkoop winstbejag. Toch zagen we nu met eigen ogen dat er ook interessante en sociaal geïnspireerde iniatieven bestaan. Ximena wil zich voortaan richten op de versterking van een netwerk van gelijkaardige scholen. Misschien kan het initiatief als een proefproject worden erkend door het Ministerie van Onderwijs.

Schoolgebouwen met materialen van de omgeving. Oef, voor een keer niet alleen saaie, betonnen blokken.

Grote, open ruimtes

De eetruimte. Een dak boven je hoofd volstaat tegen de zon en de regen.

Vele spel- en leermaterialen in hout. Goedkoper uit China laten overkomen.

Naar de kapper

Even de school(voormid)dag samen afsluiten...

Als je de ruimte betreedt, laat je je schoenen uit.

Via een schaduwrijk bospad naar boven, naar de straat.

Ouders wachten boven aan de straat hun kinderen op. Een van de kinderen mag mee op de brommer waar al 3 personen op zitten.

Mannen jagen

Anneleen en ik waren voorbije vrijdag bij Ecuadoriaanse kennisen op bezoek. Die wonen in een prachtig junglegebied aan een rivier. De plek lijkt een soort commune. Een vijftal gezinnen wonen er een beetje 'apart together'. Enkele van de mannen houden er een wat vreemde hobby op na: jagen op wild in hun eigen natuurpark...

Het waren eigenlijk de vrouwen die ons vertelden over de vreemde hobby van hun mannen: met pijl en boog schieten op plastieken dieren in hun park. Een trend overgewaaid uit de Verenigde Staten.

Koninginnendag in Ecuador

Vlamingen en Nederlanders gezellig bij elkaar om Koninginnendag te vieren? Ja, dat kan. Dit is natuurlijk Ecuador. En ja: republikeinse Vlamingen en Nederlanders waren ook welkom. Grenzen vervagen in het buitenland...

Het initiatief voor het feest kwam van de Nederlandse school in Quito. Anneleen hielp dus mee organiseren. Speciaal voor de gelegenheid waren er 'koninginnenhapjes', een typisch Belgisch gerecht. Om de koningin smakelijk 'tot u te nemen'...

Het pas geboren kindje van Nederlandse vrienden heeft al een toekomst: voetbalkampioen.

Spelletjes voor de kinderen. Onder meer : 'spijkerpoepen'. De nagel met draad aan je middel in flesopening mikken. Hoe heet dat bij ons?

Het kan altijd nog wat gekker...

Een nieuwe auto

Na vijf jaar zonder auto - 2 jaar in Peru en 3 jaar in Ecuador - hebben we nu toch een auto gekocht.De bovenstaande auto dus niet. Die staat al een paar jaar te roesten in onze straat... Wel de volgende...

Kilometerteller op 43.

En het is echt wel een 'nieuwe' geworden. Als semi-diplomaten heb je immers in Ecuador recht op belastingsvoordeel bij de aanschaf van een nieuwe, geïmporteerde wagen. VVOB is geen NGO, maar een semi-gouvernementele organisatie. Precies een maand geleden ondertekenden we het contract bij Nissan en gisteren reed ik hem uit de garage. Toen we hem een tijd geleden aankochten, stond ie eigenlijk al in de haven van Guayaquil, maar eerst moesten er nog allerlei administratieve obstakels overwonnen worden: een aanvraag bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, dan bij de Douane waar het een beetje vertraagde omwille van een fout dossiernummer, en tenslotte via de havendouane in Guayaquil om hem op transport naar Quito te krijgen.

Het is nog allemaal relatief snel gegaan. Mijn collega, Evelien, kocht eenzelfde auto een maand eerder, maar wacht er nog altijd op. Een ingewikkeld verhaal, maar niet altijd goed voor het humeur.

In Quito zelf konden we ons steeds behelpen met openbaar vervoer, taxi, te voet en met de fiets. Het is nu vooral om tijdens weekends en vakantieperiodes op plekken te geraken die we tot hiertoe moeilijk of niet konden bereiken.